Srodowisko przyrodnicze gminy Działoszyn



Charakterystyczny łuk, jaki kre?li rzeka Warta poniżej Działoszyna w północno-wschodniej czę?ci Wyżyny Wieluńskiej, widoczny jest na każdej mapie Polski. Przyjmuje ona w planie kształt podkowy wydłużonej od Działoszyna ku zachodowi, gdzie na 6-kilometrowej trasie dwa odcinki rzeki biegnš równolegle do siebie, a jednocze?nie rzeka płynie w przeciwne strony. Jej spadek jest niewielki i wynosi tylko 0,48 %. Warta, przecinajšc Wyżynę Wieluńskš w swym biegu z Niecki Włoszczowskiej do Niziny Południowowielkopolskiej, odsłania jurajskie rze?by obszaru. Pierwszy 43-kilometrowy odcinek doliny od Wšsosza po Krzeczów jest niejednorodny. Od samego Wšsosza dolina ulega zwężeniu do 1 km, a pod Lisowicami nawet do 0,5 km. Stoki, o wysoko?ci 20 m, zbudowane przeważnie z wapieni, uzyskujš większš wyrazisto?ć. Wysoko?ć względna między dnem doliny (180 m n.p.m.), a kulminacjš przyległej wysoczyzny (230 m n.p.m. ), np. w Działoszynie, wynosi 50 m. Takie cechy obserwuje się na 20-kilometrowym równoleżnikowym odcinku doliny od Wšsosza do Bobrownik nazywanym Przełomem Działoszyńskim. Drugi odcinek, noszšcy nazwę Łuku Załęczańskiego, ma 16 km długo?ci przy 4 km cięciwie tego łuku, liczonej od Bobrownik do Ogrobli. Wysoko?ci względne sš tutaj mniejsze (20m-30m), a utwory jurajskie ukryte sš pod powłokš osadów czwartorzędowych. Trzeci odcinek ma 7 km długo?ci, liczonej od Ogrobli do Krzeczowa wzdłuż osi południowej. Dolina ulega tutaj rozszerzaniu od 1 km pod Kamionem do 2 km w Krzeczowie. Jej stoki wytworzone utworach czwartorzędowych sš strome, miejscami złożone, o wysoko?ciach do 45 m. Skrajna różnica wysoko?ci między dnem doliny (160 m n.p.m.), a pagórkami wału niżankowickiego (238,3 m n.p.m.) wynosi 78 m. Na tak pięknym zakolu zwanym "Wielkim Łukiem", na granicy byłych województw sieradzkiego i częstochowskiego w dniu 05 stycznia 1978 roku jako jeden z pierwszych Parków Krajobrazowych w Polsce, uchwałš nr - X III/50/78 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Sieradzu został powołany do istnienia Załęczański Park Krajobrazowy. W skład jego obecnie wchodzš fragmenty pięciu Gmin: Wierzchlas, Pštnów, Działoszyn, Rudniki i Lipie. Powierzchnia parku wynosi 14.485 ha, a jego strefy ochronnej 12.385 ha. Zadaniem Parku jest ochrona niepowtarzalnego krajobrazu jurajskich, wapiennych wzgórz ostańcowych, kryjšcych w sobie wiele różnorodnych form krasu wraz z osobliwš faunš i florš oraz urokiem odcinka rzeki Warty okre?lanego jako najpiękniejszy i najwarto?ciowszy przyrodniczo w stosunku do całego jej biegu. Dolina w niewielkim stopniu nosi ?lady ludzkiej gospodarki, natomiast koryto rzeki jest niemal całkowicie naturalne, piękne, dzikie, tętnišce różnorodnym życiem. Ponury obraz tego obszaru maluje autor opisu Działoszyna w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego: "Za Dzietrznikami w stronę Działoszyna cišgnie się gomołe pogórze kamieniste, z wydmami piaszczystymi, od 1 do 3 mil i więcej szerokie. [...] Nad spływajšcymi z rzadka strugami do Warty rozsiadły się nędzne zagrody chłopskie i pustkowia, [...] na które nawet podatku ku utrzymaniu urzędów gminnych i sšdowych nie rozpisujš; lichego plonu zasiewów tamecznych nie sprzštajš zwykłym sposobem, lecz gar?ciami wyrywajš. Istna pustynia, przez którš Warta [...] przedziera się kilka mil [...] gdzieniegdzie tylko wzdłuż rzeki zdarzajš się smugi łšk. Nad Załęczem jest najwyższy grzbiet tego pogórza, który tu i ówdzie zowiš (Góry Dziołoskie); duże głazy rozmiecone w stronę Drabów, ludek okoliczny zwie diabelskimi. Zdawałoby się wszakże, że rzekome Góry Działoskie musiały być przed kilku jeszcze wiekami zalesione, i dopiero ogołocone z drzew, więcej już ro?linno?ci zapu?cić nie mogły [...] Jakżeby inaczej stany Rzeczypospolitej mogły królowej Bonie przeznaczyć te okolice, a mianowicie Kamion z przyległo?ciami, na dobra stołowe, gdyby wonczas już takš były pustyniš ! Kamion był nawet miastem podówczas, a obok w Bieńcu, lichej dzi? wioszczynie, też królowa miała pyszny ogród i dworzec swój ..."([...] r.1881 ). Także do dzi? jest to obszar wyjštkowo ubogi. Najważniejszymi zasobami tych terenów sš użytki rolne bardzo niskiej jako?ci (jałowe i bezwodne), lasy i surowce skalne. Miejscowa ludno?ć z powodu braku dobrodziejstw natury zmuszona jest do zarobkowania poza tym rejonem. Dlatego też w naturalnym procesie przemian małe osady znikajš. Tak stało się w latach pięćdziesištych w stosunku do wsi Jarzębie. Cała ludno?ć przeniosła się na inne tereny, a pola i siedziska wiejskie zalesiono. Podobne fakty miały tu miejsce w 1864 roku. Wie? Załęcze Wielkie pierwotnie leżšca na prawym brzegu Warty przeniosła się na obecne miejsce.
Roslinnosc
teren zpk
wody
zwierzeta
rezerwaty
Powierzchnia gminy121km2
Pracujacy ogółem2323osób
Pracujace kobiety883osób
Ludno?ć mieszkajaca6516osób